De Gewonde Heler
Esther Landa nodigt je met dit artikel uit op een reis naar je binnenwereld. Een reis die laat zien dat iedereen heel en helend is. Tegelijk. En dat juist die dappere weg naar binnen je kan helpen je menszijn te verdiepen en je ervaringen te verrijken. Iedereen draagt pijn met zich mee en gaat daar op eigen wijze mee om. De weg van de gewonde heler is een uitnodiging voor ieder van ons om de pijn niet uit de weg te gaan, maar deze juist te doorvoelen en te begrijpen. En dat lukt steeds beter als je je ten diepste realiseert dat je oorspronkelijk heel bent.
‘De gewonde heler is de mens die de weg naar binnen steeds weer betreedt om tot zijn oorsprong te komen; die de liefde en heelheid die hij hier vindt herkent als zijn ware identiteit en deze uitdraagt in de buitenwereld.’
Er was een tijd waarin ik dacht dat ik er nog niet helemaal was. Niet goed genoeg. Niet verlicht genoeg. Niet licht genoeg. Nog niet waar ik moest zijn. Er was een tijd waarin ik dacht dat je een ander pas werkelijk kon helen of iets kon aanleren als je zelf al je pijn en problemen opgeruimd en op orde had. Er was een tijd waarin ik dacht dat ik mijn innerlijk lijden moest verbergen om sterk en bewust te lijken. Mezelf er doorheen worstelend om er zo snel mogelijk goed uit te komen. Kleren gladstrijken, kin omhoog en verder.
Nu realiseer ik mij ten diepste dat helen begint met acceptatie. Acceptatie dat de verdichting van het leven in menselijke vorm met lijden gepaard gaat. En dat de pijn die we doormaken in onze menselijke ervaring mede is wat ons menselijk maakt. Pijn geeft ons de mogelijkheid om in een diepere verbinding met onszelf te komen. Onszelf te leren kennen en doorgronden en van binnenuit te helen. Het geeft ons de kans om dat wat we willen en niet willen in het leven te verhelderen en onze grenzen en mogelijkheden, passie en uitdagingen gemakkelijker te voelen. Daardoor kunnen we ons minder laten leiden door angst en meer door liefde. Minder door projectie en meer door authentiek voelen wat van jezelf is en wat van de ander.
‘Als onze wonden geen bron van schaamte meer zijn, maar een bron van heling zijn geworden, dan zijn we gewonde helers.’ Henri J. M. Nouwen
De lijder
Het is een valkuil onszelf te identificeren met ons lijden: ‘Ik ben verward, boos, bang, in paniek, verdrietig, gekwetst.’ Lijden kan zo onze gevangenis worden van waaruit geen ontsnapping mogelijk lijkt. Zeker wanneer ons lijden ons op een bepaalde manier dient, kan het lang duren voordat we ons hier echt van kunnen bevrijden. De aandacht die het geeft, de vrijwaring van verantwoordelijkheden, de rol die ons is toebedeeld, kunnen allemaal bijdragen aan een gewenning aan het lijden. Daarbovenop kunnen we ook een diepe imprint van het lijden van onze voorouders in ons dragen. Schuld en schaamte, woede en afgunst kunnen van generatie op generatie zijn doorgegeven. Ook zijn we verbonden met het collectieve veld van lijden hier op aarde. Een veld waar angst, armoede, verlies, wanhoop en onrecht collectief gevoeld kunnen worden. Zo worden we geboren in een menselijk veld van lijden en is het onvermijdelijk dat we er doorheen leven. Maar hoe we er doorheen leven is wat het verschil maakt.
De bevrijding
De gewonde heler in ons doen ontwaken is een moedig, bevrijdend en lonend proces. Het vraagt van ons als volwassene om volle verantwoordelijkheid te nemen voor wat we ervaren en hoe we het ervaren. Het vraagt van ons om uit de slachtofferrol te stappen, zelfs als we als kind slachtoffer van omstandigheden zijn geweest die ons ten diepste hebben geschaad. Het is van wezenlijk belang dat we het beschadigde kind-deel in ons helen, verzorgen, koesteren en zorg dragen voor de gevoeligheid van dat deel in ons. Maar het is van levensbelang dat we dit kind-deel niet blijven leven.
Het is gemakkelijk de ander of omstandigheden de schuld te blijven geven. Onszelf wijs te maken dat iets buiten onszelf ons tot slachtoffer heeft gemaakt en pijn heeft gedaan. Het verandert onze positie alleen nooit. En we zullen deze pijn op alles en iedereen blijven projecteren. Tot we hiermee stoppen en ons realiseren dat we dezelfde dramatische dans blijven dansen, iedere keer opnieuw. We kiezen onze partners uit. We kiezen de dansvloer uit, we kiezen de muziek uit en herhalen wat het ook is dat we dachten te moeten ervaren. Het is vaak pijnlijk en bevrijdend tegelijk om ons te realiseren dat onze pijn nooit de schuld was van de ander, maar dat de ander ons spiegelt in een oude pijn waar we zelf nooit naar hebben gekeken en welke we nooit hebben herleid naar haar oorsprong. En dat de heling van deze oude pijn nooit gevonden kan worden in de excuses of boetedoening of liefde van de ander. Er is uiteindelijk maar één persoon die onze pijn weg kan nemen en dat zijn wijzelf, met onze eigen onvoorwaardelijke zelfliefde en de zorg en koestering die we ons eigen gewonde deel kunnen geven. Dan worden we onafhankelijk, krachtig en transparant. Wanneer we de volledige verantwoordelijkheid nemen dan stoppen we met slachtoffer zijn. En dat geeft ons ook de kracht om te kiezen voor andere ervaringen. Of om onze ervaringen anders waar te nemen. Dan kunnen we ervoor kiezen of het goed voelt de ander of de ervaring toe te laten of juist niet meer.
Aanwezig zijn
Het vraagt ook om onze aanwezigheid in de pijn die we ervaren. Bewust waar te nemen waar we doorheen gaan. Ervoor te waken dat we onszelf niet verliezen in overlevingsmechanismen zoals vluchten, vechten of bevriezen. Ik heb onnoemelijk vaak de pijn gevoeld en de angst ervoor die zo ondraaglijk werd dat ik maar één gedachte had en die was: ‘Weg!’ Ik heb mijn lichaam talloze keren willen ontvluchten om maar niet te hoeven voelen. En dat deed ik dan ook: mijzelf verlaten. Ik voelde me overweldigd als een klein meisje; verward, leeg en wanhopig. Ik gaf mezelf op. Ik gaf het leven op. Dat waren de meest pijnlijke en angstige momenten van mijn leven. De momenten waarin ik mezelf in de steek liet.
Aanwezig blijven heeft voor mij dan ook een diepere betekenis gekregen. Met heel mijn wezen in het moment blijven. In overgave en stilte aanwezig blijven alsof een bepaald deel in mij het andere deel dat de pijn zo diep voelt, draagt en koestert. Ik word een liefdevolle waarnemer. Met veel compassie voor het proces, wetende dat alles tijdelijk is en dat alles bestaansrecht heeft. Wanneer we aanwezig kunnen blijven, zelfs in de diepste pijn van rouw of afgescheidenheid, dan is er geen angst om te verdrinken of onszelf te verliezen en kunnen we toestaan dat de emoties er gewoon zijn. Dat we diep mogen voelen, vertrouwend en wetend dat er iets groters is dat ons vasthoudt. Dan kunnen we direct en volledig ervaren. In het hier en nu bij de fysieke sensatie blijven die we ervaren zonder er direct betekenis aan te geven. Observeren waar en hoe het gevoel in ons lijf aanwezig is, hoe het op onze borst drukt, ons de adem beneemt, onze keel dichtknijpt, de steen op onze maag legt, de pijn in onze buik laat voelen en daar simpelweg ruimte aan geven. Erbij aanwezig blijven en observeren. Weten dat dit niet jouw essentie is, maar... wil je verder lezen? Steun ons werk en bestel het boek.
Esther Landa is Essentiecoach, ondernemer en schrijfster. Tevens is zij één van de kernteamleden van Vrouwen voor Vrijheid en is ze vanaf het begin betrokken bij het ontstaan van LuMens. Met haar openhartige en eerlijke schrijven over haar binnenwereld laat ze zien dat de wereld om ons heen gezien kan worden als een grote spiegel voor het werk dat we van binnen te doen hebben.